Sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerinden dolayı personele karşı işlenen suçlar sebebiyle kamu veya özel bütün sağlık kuruluşlarında gerçekleşen vakaların bildirildiği sistemin adıdır.
Sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personele karşı görevleri sırasında veya görevleri dolayısıyla işlenen kasten yaralama suçu 5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Kanununun 100. Maddesi kapsamında tutuklama nedeni sayılmıştır. Ayrıca özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personel de bu görevleriyle bağlantılı olarak kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından Türk Ceza Kanununun uygulanmasında kamu görevlisi sayılmaktadır.
Yine, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri temel Kanununa eklenen ek 12. Madde hükmü ile Sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personele karşı görevleri sebebiyle kasten işlenen suçlardan şüpheli olanlar ,kolluk görevlilerince yakalanır ve gerekli işlemler yapılarak Cumhuriyet Başsavcılığına sevk edilir. Cumhuriyet savcısı adli işlemleri tekemmül ettirir. Bu suçların soruşturmasında, kolluk tarafından müşteki , mağdur veya tanık olan sağlık personelinin ifadeleri iş yerinde alınır. Bu fıkra hükmü özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personele karşı kendisine karşı görevleri sebebiyle kasten işlenen suçlar hakkında da uygulanır. Hükmü ile bu sürecin hızlanması sağlanmış olup ,şiddet uygulayan kişi kolluk görevlilerince yakalandıktan sonra gerekli işlemleri yapılmak üzere, doğrudan Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilecektir.
Bu kapsamda sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarını takip etmek üzere, 7 gün 24 saat hizmet verecek şekilde “113 Beyaz Kod çağrı” merkezi kurulmuştur.
Hukuk Müşavirliği bünyesinde faaliyet gösteren Beyaz Kod çağrı merkezi , 7 gün 24 saat esasına göre hizmet vermektedir.
Ayrıca, Hastane Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri , İl Ambulans Servisi Başhekimlikleri ve Toplum Sağlığı Merkezlerinde Çalışan Hakları ve Güvenliği birimleri , Beyaz Kod müdahale ekibi kurulmaktadır.
BEYAZ KOD UYGULAMASINDA HUKUKİ YARDIM
Sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerinden dolayı personele karşı işlenen suçlar sebebiyle personelin veya kanuni mirasçılarının talebi üzerine Bakanlık tarafından yapılacak hukuki yardıma ilişkin usul ve esasların bütünüdür.
BEYAZ KOD UYGULAMASININ HUKUKİ GEREKÇESİ
663 sayılı Sağlık Alanında Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin “Hukuki yardım” başlıklı 54. Maddesinde (1) Bakanlık ve bağlı kuruluşlarında; sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerden dolayı personele karşı işlenen suçlar sebebiyle ceza hukuku kapsamında yürütülmekte olan işlemler ve davalarda personelin talebi üzerine Bakanlık ve bağlı kuruluşlarınca hukuki yardım yapılır. Bakanlık ve bağlı kuruluşları merkez ve taşra teşkilatı ile döner sermaye teşkilatı kadrolarında bulunan hukuk birimi amirleri, hukuk müşavirleri ve avukatlar, ayrıca vekâletname ibraz etmeksizin ilgili personeli vekil sıfatı ile temsil eder. Bu yardımın usul ve esasları Bakanlıkça belirlenir. Düzenlemesine ,
Aynı maddenin 2. Fıkrasında; (2) Devlet ve vakıf üniversitelerine ait birimlerde görevli sağlık çalışanlarına da birinci fıkra çerçevesinde ilgili üniversite tarafından hukuki yardım yapılır. Bu yardımın usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir. Düzenlemelerine yer verilmiştir. Ancak söz konusu düzenlemeye rağmen Yükseköğretim Kurumu Başkanlığına bağlı sağlık kuruluşlarında görevli personelleri için yapılacak hukuki yardımın usul ve esaslarının belirlendiği bir mevzuat düzenlemesi yapılmamıştır.
Yine , Sağlık Bakanlığı ve bağlı birimlerinde ; sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerinden dolayı personele karşı işlenen suçlar sebebiyle personelin veya kanuni mirasçılarının talebi üzerine Bakanlık tarafından yapılacak hukuki yardıma ilişkin usul ve esasların düzenlendiği “ Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardımın Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin ilgili hükümleri.
Sağlık Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin “ Hukuki Yardım ve Beyaz Kod Uygulaması” konulu, 16.03.2016 tarih ve 2016/3 sayılı Genelgesi ile sağlık çalışanları hukuki yardımdan yararlanmaktadırlar.
HUKUKİ YARDIMDAN KİMLER YARARLANABİLİR?
Sağlık Bakanlığı ve bağlı birimlerinde sağlık hizmeti sunan; Kadrolu memur, 657 sayılı DMK’ya göre istihdam edilen 4/B Sözleşmeli personel, 663 sayılı KHK’nın ek.2 sayılı cetvelde belirtilen sözleşmeli personel, Bakanlık ve bağlı birimlerinde gönüllü ücretsiz sağlık hizmeti verenler, 657 sayılı DMK’nın 86. Maddesine göre açıktan vekil olarak atananlar, 4924 sayılı kanuna tabi çalışan sözleşmeli personel, 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu kapsamında görev yapanlar, 3359 sayılı Sağlık Hizmeti Temel Kanununun Ek 1. Maddesine göre sözleşme ile çalışan eğitim görevlileri, 3359 sayılı Kanunun Ek 9. Maddesine göre üniversiteler ile birlikte kullanımdaki sağlık bakanlığı ve bağlı birimlerine ait kurum ve kuruluşlarda görev yapan üniversite personeli, kadro veya pozisyonu diğer kamu kurum ve kuruluşlarında olup, Bakanlık veya bağlı birimlerinde görevlendirilen personel.
HUKUKİ YARDIMDAN KİMLER YARARLANAMAZ
Sağlık Bakanlığının sağladığı bu hukuki yardımdan; Hizmet satın alma yoluyla çalıştırılanlar, stajyerler ve intörnler , hukuki yardım yapılacak personel kapsamında olanlardan görevi sona eren veya erdirilenler yararlanamaz.
HUKUKİ YARDIM YAPILACAK HALLER
Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardımın Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 5. Maddesi ile hukuki yardım yapılacak haller düzenleme altına alınmıştır. Sağlık Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapan personele veya bunların vefatı halinde kanuni mirasçılarına bu Yönetmelik kapsamında hukuki yardımda bulunulabilmesi için aşağıda belirtilen hallerin gerçekleşmiş olması gerekir.
a) Sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerinden dolayı personele karşı kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiilin gerçekleştirilmiş olması.
b) İlgilinin veya kanuni mirasçılarının talepte bulunması.
c) İlgili personelin soruşturma safhasında şüpheli, kovuşturma safhasında ise sanık durumunda bulunmaması.
(2) Personelin, bir olayda hem mağdur hem de şüpheli veya sanık durumunda olması halinde mağdur sıfatıyla hukuki yardım yapılır.
HUKUKİ YARDIM KAPSAMINDA BULUNMAYAN DURUMLAR
Hizmet verme , hizmet alma ilişkisinden kaynaklanmayan sağlık çalışanları arasında vuku bulan haller.
Sağlık kuruluşlarında çalışanlar arasında mevcut gücün yada pozisyonun kötüye kullanılarak ve sistematik olarak mobbing vakalarından kaynaklı fiiller.
Personelin hizmet verdiği sırada gerçekleşmiş olsa dahi , kişisel meselelerden kaynaklanan ve hizmetle ilişkisi bulunmayan fiiller hukuki yardım sağlanacak eylemler arasında sayılmamaktadır.
