Özellikle Daire Başkanı ve üstü unvanlardaki memurlarla asker ve polislerin iş güvencelerine yönelik önemli kısıtlamaların yer aldığı maddeler Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilirken, kişisel iletişim bilgilerinin Telekominikasyon İletişim Başkanlığı tarafından ilgili işletmelerden herhangi bir hukuki inceleme, süreç olmaksızın temin edilmesi hâkim kararı ile ilgili mercilere verilmesine dair kanun hükmü de iptal edildi. İptal kararında, yapılan düzenleme ile kişilerin idareye karşı korumasız bırakıldığı, veri toplamanın amaç, kapsam ve sınırlarının yasal düzenlemede bulunmadığı gerekçesine yer verildi.

 

Anayasa Mahkemesi 10.09.2014 Tarihli ve 6552 sayılı İş Kanunu ve Bazı KHK'lerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanunu 97. Maddesi ile değiştirilen, 2577 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının üçüncü ve dördüncü cümleleri ve fıkraya eklenen ek cümlenin, 109. Maddesi ile değiştirilen 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanununa eklenen geçici 26. Maddenin, 126. Madde ile değiştirilen 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun 3. Maddesinin. 4. Fıkrasının, 127. Maddesi ile değiştirilen 5651 sayılı kanunun 8. Maddesine eklenen 16 numaralı ek fıkranın iptaline karar vermiştir.( Anayasa Mahkemesi 2577 sayılı yasanın 28. maddesinin(1) numaralı fıkrasının üçüncü ve dördüncü cümleleri ve fıkraya eklenen ek cümlesi ile, 5651 Sayılı Kanunun 3. Maddesinin. 4. Fıkrası bakımından, iptal tarihinin yürürlüğe girdiği güne kadar yürürlüğü durdurma kararı vermiştir.)

 

İPTAL EDİLEN KANUN HÜKÜMLERİ

 

1- 6552 sayılı İş Kanunu ve Bazı KHK'lerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanunun 97. Maddesi ile değiştirilen, 2577 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının üçüncü ve dördüncü cümleleri ve fıkraya eklenen ek cümle; 'Ancak, 23/4/1981 tarihli ve 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanuna ekli (1) ve (2) sayılı cetvellerde gösterilen unvanları taşıyan görevler ile farklı atama usullerine tabi olsalar dahi daire başkanı ve üstü görevlere, sivil memurlar hariç kolluk teşkilatlarının kadrolarına; açıktan, naklen veya vekaleten yapılan atama ve bu görevlerden alınma, bu görevlerle ilgili yer değiştirme, görev ve unvan değişikliği işlemleri hakkında verilen mahkeme kararlarının gereği, ilgilinin kazanılmış hak aylık derecesine uygun başka bir kadroya atanması suretiyle iki yıl içinde yerine getirilir. Bu görevliler hakkındaki mezkur işlemlerin uygulanması, telafisi güç veya imkansız zararları doğuran hallerden sayılmaz.(*)'Bu fıkranın üçüncü cümlesinde belirtilen işlemlerle ilgili mahkeme kararlarının yerine getirilmemesi ceza soruşturması ve kovuşturmasına konu edilemez; ancak disiplin hükümleri saklıdır.'

 

2- 6552 sayılı kanunun 109. Maddesi ile değiştirilen 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanununa eklenen geçici 26. Madde; - 'Bu maddenin yayımı tarihi itibarıyla devir ve teslim işlemlerinin tamamlanmasının üzerinden beş yıl geçmiş olan özelleştirmeler hakkında verilmiş olan yargı kararları ile ilgili olarak sözleşmelerinde belirtilen haller dışında bu kuruluşların geri alınması yönünde herhangi bir işlem tesis edilmez.'

 

6552 sayılı kanunun 126. Maddesi ile değiştirilen; 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun 3. Maddesinin. 4. Fıkrası '(4) Trafik bilgisi Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından ilgili işletmecilerden temin edilir ve hakim tarafından karar verilmesi halinde ilgili mercilere verilir.'

 

6552 sayılı kanunun 127. Maddesi ile; 5651 sayılı kanunun 8. Maddesine eklenen 16 numaralı ek fıkra; '(16) Milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi nedenlerinden bir veya bir kaçına bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, erişimin engellenmesi Başkanın talimatı üzerine Başkanlık tarafından yapılır. Erişim sağlayıcıları Başkanlıktan gelen erişimin engellenmesi taleplerini en geç dört saat içinde yerine getirir. Başkan tarafından verilen erişimin engellenmesi kararı, Başkanlık tarafından, yirmi dört saat içinde sulh ceza hakiminin onayına sunulur. Hakim, kararını kırk sekiz saat içinde açıklar.'

 

ANAYASA MAHKEMESİ KARARI İLE YARGI DENETİMİNİN HUKUK DEVLETİNİN VAZGEÇİLMEZ KOŞULU OLDUĞU VE ENGELLENEMEYECEĞİ VURGUSU YAPILMIŞTIR

 

İptal edilen 2577 sayılı İdari Yargılama Usul kanununun ilgili maddesinde; Daire Başkanı ve üstü unvanlardaki memurlarla asker ve polislerin iş güvencelerine yönelik önemli kısıtlamalar yer almakta, hak arama özgürlükleri kısıtlanmakta, yürütmeyi durdurma kararı da dahil, iptal kararlarının uygulanması imkansız hale getirilmekte, üstelik mahkeme kararlarını yerine getirmeyen kamu görevlisinin işlemlerinin ceza soruşturması ve kovuşturmasına konu edilemeyeceği hüküm altına alınmaktaydı.

 

Anayasa Mahkemesi vermiş olduğu iptal kararında; hak arama özgürlüğü bakımından kişilerin idareye karşı sahip oldukları en etkili koruma mekanizmasının iptal davası ve yargı denetiminin hukuk devletinin olmazsa olmaz koşulu olduğu niteliği taşıdığını, yapılan düzenlemelerin Anayasanın 125. Maddesinde yer alan temel ilkelere aykırı olamayacağı gerekçesine yer vermiş, bu ilkeler çerçevesinde; açıkça hukuka aykırı ve telafisi güç zararların birlikte oluşması halinde yürütmeyi durdurma kararı verilmesinin engellenemeyeceği, böyle bir engellemenin kamu yararı ve kamu düzenini korumayacağı, hukukun dışlandığı, yargının etkisiz kaldığı yerde kamu düzeninin daha çok bozulacağı vurgusuna yapmıştır.

 

Yine Anayasa Mahkemesi kararında; Yargı kararlarının ilgili kamu otoritelerince zamanında yerine getirilmediği bir devlette; bireylerin yargı kararları ile kendilerine tanınan hak ve özgürlüklerden tam anlamıyla yararlanmaları mümkün olmayacaktır.' gerekçesi yer almıştır.

 

AYM: TİB DÜZENLEMESİNİN KAPSAM VE SINIRLARI YASAL DEĞİL

 

Yine Anayasa Mahkemesi kararı ile; TİB tarafından ilgili işletmelerden herhangi bir hukuki inceleme, süreç olmaksızın temin edilmesi hâkim kararı ile ilgili mercilere verilmesine dair kanun hükmü iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi yapmış olduğu değerlendirmede kişisel verilerin korunmasının anayasal bir ilke olduğu, buna ilişkin düzenlemenin açık anlaşılabilir ve kişinin söz konusu hakkını kullanmasına elverişli olması gerektiği, yapılan düzenleme ile kişilerin idareye karşı korumasız bırakıldığı, veri toplamanın amaç, kapsam ve sınırlarının yasal düzenlemede bulunmadığı gerekçesine yer vermiştir.

 

AYM: ÖZELLEŞTİRME KONUSUNDA YARGI KARARLARI ETKİSİZ HALE GETİRİLEMEZ

 

Ayrıca; özelleştirilen kurumlara ilişkin kararda ise yargı kararlarının uygulanmasına ilişkin Anayasa Mahkemesi kararında yer alan temel açıklamaların geçerli olduğu, yargı kararlarının etkisiz hale getirilemeyeceği açıklaması yer almıştır.