Usulüne göre alınmış sağlık kurulu raporuna istinaden, refakat izni kullanabilecek personelin talebi üzerine kurumları tarafından verilmesi zorunlu olan, izinli olunan dönemde ücret ve tüm özlük haklarının korunduğu, istisnai bir izin türüdür. 

HANGİ STATÜDE ÇALIŞANLARA NE KADAR SÜRE İLE VERİLİR?

4/A statüdeki kadrolu memura:  3+3 = 6 ay

4/B statüdeki sözleşmeli personele: 3 ay 

4924 sayılı kanuna tabi personele:  3+3= 6 ay olarak kullandırılır.

HANGİ HALLERDE REFAKAT İZNİ ALINIR?

 Refakat izni kullanacak personele, talebi üzerine; bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin veya bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunması ve aynı kişi için aynı tarihte başka bir memurun refakat izni kullanmıyor olması hallerinde aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak refakat izni verilir.

RAPORDA HANGİ HUSUSLAR BULUNMALIDIR?

 Refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbî sebepler, refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, Yani; “refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunduğu” ve “sürekli ve yakın bakım gerektirdiği” ifadelerinin her ikisin de yer alması zorunludur. Ayrıca varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır.

REFAKAT İZNİ NE KADAR SÜRE İLE ALINABİLİR?

Refakat izni, en çok üç ay süre ile verilir. Gerekli görülmesi hâlinde üç aylık süre aynı koşullarda üç ay daha uzatılabilir. Aynı kişinin aynı hastalığı için verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez. ( Aynı kişinin aynı hastalığı için verilecek 6 aylık refakat izni memuriyet süresi boyunca altı ay olarak anlaşılmalıdır.)Bu izin arka arkaya kullanılabileceği gibi farklı zamanlarda da kullanılabilir. Aynı kişinin farklı bir hastalığı için yeniden toplam altı aya kadar refakat izni alınabilir. Yine farklı bir kişinin hastalığında da aynı sürelerle refakat izni alınabilir. 

Ayrıca kanunun ilgili  maddesine göre 3 aya kadar verilen refakat izninin gerekli görülmesi halinde aynı koşullarda bir katına kadar uzatılması sebebiyle, refakat izni süresinin uzatılması için sağlık kurulu raporunun yenilenmesi gerekmektedir.

REFAKAT İZNİNİN HUKUKİ GEREKÇESİ 

1-) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ; “ Hastalık ve refakat izinleri “ başlıklı 105. Maddesinin son fıkrası  ile Yine; 29.10.2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Refakat iznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmeliğin ; “ Refakat iznine ilişkin esaslar “ başlıklı 10. Maddesinde düzenlenmiştir. 

 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “ Hastalık ve refakat izinleri “ başlıklı 105. Maddesinin son fıkrası  “ Memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.” Şeklindedir.

2-) 29.10.2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe konulan “ Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Refakat iznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmeliğin ; “ Refakat iznine ilişkin esaslar “ başlıklı 10. Maddesi;  (1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;

a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,

b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.

(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbî sebepler, refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi hâlinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katına kadar uzatılır.

(3)   Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.

(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.

(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hâlinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.

(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük hakları korunur. Şeklindedir.

 Söz konusu yasal düzenlemelere ışığında refakat izni kullanacak personelin ; Bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmamakla birlikte memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek eşi, çocukları, anne , babası ve  kardeşlerinin hastalanması sebebiyle yahut ağır bir kaza geçirmesi hallerinde ; bu durumun kurul raporuyla belgelenmesi koşuluyla özlük haklarının korunarak 3 aya kadar aylıksız izin verileceği ve bu sürenin gerektiğinde bir katına kadar uzatılacağı hüküm altına alınmıştır.

 Burada dikkat edilmesi gereken husus; refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunun usule ve fenne uygun olmasıdır. Zira rapor ; ilgili yönetmeliğin 10. Maddesinin 2. Fıkrasına uygun olarak düzenlenmiş olmalıdır. Yine , refakat edecek memur aynı kişi ve vakaya ilişkin en çok 6 ay refakat izni kullanabilecek , koşulları taşıması halinde farklı bir kişi ve vaka için ise yeni bir refakat izni alabilecektir.

AYAKTA TEDAVİLERDE REFAKAT İZNİ KULLANILABİLİRMİ?

 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ; “ Hastalık ve refakat izinleri “ başlıklı 105. Maddesinin son fıkrası uyarınca refakat izni kullanılabilmesi için Kanununun ; “ Hastalık ve refakat izinleri “ başlıklı 105. Maddesinin son fıkrası  ile Yine; 29.10.2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Refakat iznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmeliğin ; “ Refakat iznine ilişkin esaslar “ başlıklı 10. Maddesinde düzenlenen şartların oluşması gerekmektedir. 

 657 sayılı DMK'da  memurun bakmakla yükümlü olduğu kişilerin hastalıkları nedeniyle ayakta tedaviler sırasında bu kişilere memurun refakat etmesine imkan veren bir düzenleme bulunmamaktadır.Yani, bakmakla yükümlü olduğu eşi, çocukları, anne ve babasının hastalıkları sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde bahsi geçen kişilere refakat eden personele ne şekilde izin verileceğine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. İdare söz konusu durumlarda takdir yetkisine dayanarak izin verebilmektedir. Bu konuda durumun kötüye kullanılmaması şartıyla yıllık izinden veya mazeret izninden kullandırılmadan  takdir yetkisi dahilinde idarenin izin verebileceği hususunda Devlet Personelin  10.05.2013 tarih ve 6759 sayılı görüşü bulunmaktadır.

İZİN SÜRESİ BİTMEDEN HASTANIN İYİLEŞMESİ VEYA HAYATINI KAYBETMESİ

 İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hallerinde (iyileşme, ölüm), memur refakat ini için verilen sürenin bitmesini beklemeksizin (isteği halinde diğer yasal izinlerini kullanarak) göreve başlar.

GÖREVE BAŞLAMAMA

 Refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hallerinde iznin bitmesini beklemeden göreve başlamayan ya da izin süresinin bitiminde göreve başlamayan memurlar, izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır. 

YATAN HASTAYA REFAKAT

Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği’nin ‘Eşlik Etme Zorunluluğu’ başlıklı 27. Maddesinin 1. fıkrasında “ Yatakta tedavi edilenlerin, hastalıkları gereği yanlarında bir kimsenin bulundurulmasının zorunlu olduğu tedaviyi yapan sağlık kurumunun raporu ile belgelendiği takdirde, hastaya biri eşlik ettirilir.” Düzenlemesi gereği, tedaviyi yapan sağlık kurulunun vereceği rapor ile durumun belgelendirilmesi halinde yatarak tedavi edilen hastaya refakat edilebilecektir.

SEVK SIRASINDA REFAKAT

Yine, Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği’nin ‘ Eşlik Etme Zorunluluğu’ başlıklı 27. Maddesinin 2.fıkrasında “ Hastanın tedavi edilmek üzere başka bir yere gönderilmesi sırasında yanında bir kimsenin bulundurulmasının zorunlu olduğu hastayı gönderen sağlık kurumu veya kuruluşunun raporunda belirtildiği takdirde, hastaya biri eşlik ettirilir.”  hükmü mevcuttur.Yine, tedaviyi yapan sağlık kurulunun vereceği rapor ile durumun belgelendirilmesi halinde, sevk sırasında hastaya eşlik edilebilecektir.